Terugkeer naar werk na een ingrijpend verlies

Een gezamenlijke verantwoordelijkheid

Dit blog liever beluisteren? Klik hier.

In de afgelopen weken vertelden twee cliënten mij dat de werkgever ondersteuning biedt in het rouwproces. Zo liet de ene werkgever weten dat de kosten voor rouwbegeleiding mogen worden gedeclareerd. Bij de andere werkgever past de rouwbegeleiding binnen het persoonlijk ontwikkelplan van cliënt. Los van het feit dat dit gebaar de werknemer financieel ondersteunt, is vooral het signaal van belang: ik zie je. Ik zie je én ik wil je ondersteunen om op een goede en gezonde manier terug te keren in het werk. Een werkgever die een dergelijke handreiking doet, heeft veelal ook begrip voor de grilligheid en onvoorspelbaarheid van het rouwproces.
 
Een voorbeeld.
Een van mijn cliënten had bedacht - en ook al in haar agenda genoteerd - dat ze vanaf die week weer een uurtje langer zou werken. Maar een situatie op het werk deed haar twijfelen. Na die situatie had ze een paar slechte dagen gehad en daardoor kreeg ze het gevoel, dat ze misschien toch nog niet zover was. In eerste instantie beschreef ze dit zelf als een stagnatie in het re-integreren. In het woord stagneren klonk stiekem ook een oordeel door.
Ik stelde haar de vraag: ‘Is het stagnatie? Of zou je kunnen zeggen dat de onrust en druk die je ervaart op je werk een signaal zijn. Een signaal misschien, dat je meer wilt dan nu kan?’ Na even nadenken antwoordde ze dat ze misschien het werk toch te veel laat bepalen.

Wanneer een werknemer na een ingrijpend verlies terugkeert op het werk, is het belangrijk om in gesprek te gaan en te vragen: ‘Hoe zie je de terugkeer naar werk voor je? Wat is er mogelijk en wat niet? Wat heb je nodig?’ Gemaakte afspraken kunnen vervolgens worden vastgelegd in een plan. Zo’n plan kan houvast en perspectief bieden, aan beide partijen. Tegelijk kan zo’n plan nooit leidend zijn. Immers zoals elk mens uniek is, zo is elk rouwproces uniek. En dat vraagt vertrouwen, zowel van de werkgever, als van de werknemer.

Van de werkgever het vertrouwen dat de werknemer doet wat goed is. Dat ze goed voor zichzelf zorgt, waardoor ze zichzelf bekrachtigt, Dat ze haar grenzen aangeeft, wat kan helpen om vertrouwen terug te vinden. Van de werknemer het vertrouwen, dat het misschien niet meer wordt zoals het was, maar dat het langzaamaan weer beter zal gaan. En dat vraagt tijd. 
 
Wanneer de opbouw van uren niet loopt zoals gepland wil dat niet zeggen dat het niet goed gaat. Het laat vooral zien dat een terug-naar-werkplan niet in steen is gebeiteld en dat een rouwproces zoals gezegd vaak onvoorspelbaar verloopt. Zou de werkgever vasthouden aan het opgestelde plan, of zou de werknemer niet naar zichzelf ‘luisteren’ en over grenzen heen gaan, dan bouwt de werknemer niet op, maar breekt eerder af.
 
Gelukkig gaf de werkgever uit het voorbeeld ruimte en vrijheid aan de werknemer om de werkuren op te kunnen bouwen in een voor haar passend tempo. Dat helpt haar om de teugels in eigen handen te nemen en dat geeft kracht en vertrouwen.
 
Vaak wordt gezegd dat je werk en privé gescheiden moet houden, maar in een rouwproces is dat bijna niet mogelijk. Rouwen is het leven leven zoals dat voor je ligt na een ingrijpend verlies. Dat leven kan voelen als een onherbergzaam gebied dat je nog niet kent en waarin je ook jezelf niet kent. Het werk ligt daar niet buiten, het ligt er middenin. Werken en rouwen gaan hand in hand omdat jij jezelf mee neemt, waar je ook bent. Een goede en gezonde terugkeer op het werk na een ingrijpend verlies is daarmee in mijn optiek niet alleen de verantwoordelijkheid van de werknemer, maar ook van de werkgever.