Over loslaten

Niet het loslaten waarbij je je handen opent, waarna dat wat je vast had ineens is verdwenen. Nee, dit loslaten voelt meer als een touw dat uiterst traag door je vingers glijdt en waarbij je jezelf zo nu en dan met enige verbazing afvraagt: ‘Komt er geen einde aan?’

Dit blog liever beluisteren? Klik hier.

Dit blog gaat over het loslaten van mijn moeder. Niet omdat ik dat wil, maar omdat het zo gaat. Elke week een stukje. Dat proces maakt, dat ik het steeds moeilijker vind om bij haar op bezoek te gaan. Het is zo confronterend, zo pijnlijk en ook zo verdrietig. Iedere week lijkt ze weer wat verder weg. Soms is ze onverwacht even dichtbij, om dan net zo onverwacht weer te vertrekken. En ik weet het, ik hoef alleen maar op bezoek. Maar dat vind ik dus steeds moeilijker. En ik vind het ook moeilijk om daarvoor uit te komen. Maar het is wel zo.

Kom, ik neem je even mee.

Ik ben aangekomen in het verpleeghuis waar mijn moeder woont en ik loop naar de huiskamer, waar ze elke dag is en wordt verzorgd. Als ik aankom zit ze in de kring. Ze eet een kruimelkoekje. Kruimels op haar truitje, kruimels op haar broek. Een kopje thee staat nog onaangeroerd naast haar op een tafeltje. Ik loop naar haar toe en kniel naast de rolstoel. Ze kijkt naar me en zegt dan vragend: ‘Eva’? Ik moest weer een mondkapje voor, dus ik kan me voorstellen dat ze twijfelt. ‘Ja’, zeg ik, ‘ik kom gezellig een kopje thee met je drinken’. Ze knabbelt verder op haar koekje. ‘Zullen we even naar boven, naar je kamer’, zeg ik, ‘daar is het wat rustiger’. Ze knikt. Als het koekje op is, haal ik de rolstoel van de rem en rijd haar uit de kring. Voor we de huiskamer uitgaan spreekt de zorg me aan. Mijn moeder weigert steeds vaker haar medicijnen. Ze doet haar lippen dan stijf op elkaar en straalt achterdocht uit. Ik luister. Meer kan ik niet doen. Vervelend is het wel, want bij de Parkinsonmedicijnen is het zo belangrijk dat ze steeds op hetzelfde moment worden ingenomen. Ze was er altijd zo stipt in.

Met de lift gaan we naar de tweede verdieping, waar haar kamer is. Daar aangekomen vraag ik of ze een kopje thee wil. Dat lijkt haar lekker. Ik maak twee kopjes thee en ondertussen haal ik de brievenbus leeg. Even later zitten we tegenover elkaar. ‘De thee is nog heet, mam, zeg ik, laat nog maar even staan’. Ik vraag hoe het met haar gaat en hoe haar week is geweest. Op fluistertoon geeft ze antwoord, maar ik kan haar niet volgen. Ik weet ook niet of wat ze zegt een antwoord is op mijn vraag, of dat de  woorden uit een parallelle wereld komen, haar binnenwereld.
 
Stilte. Dan brengt ze langzaam haar hand naar haar mond, alsof ze een kopje vasthoudt, en maakt drinkgeluiden. ‘Mam’, zeg ik, ‘je thee staat hier’, en ik wijs naar het kopje. Ze negeert me en brengt opnieuw haar hand naar haar mond. Ik wijs opnieuw naar het kopje, pak zacht haar hand en breng dat naar het oortje. Ik zeg haar het oortje vast te pakken en het kopje met haar andere hand te ondersteunen. Voorzichtig brengt ze het kopje naar haar mond. Ze blaast. Het is een automatisme. Ze drinkt.
 
Er is iets, zie ik dan, maar ik kan niet de vinger erop leggen. Ze zet het kopje terug op tafel, buigt zich iets naar voren en maakt grijpende bewegingen onder de tafel. ‘Wat doe je’, vraag ik. Ze fluistert iets. Dan beweegt ze naar achteren, haar hand op haar buik, een onbestemde blik in haar ogen. Ik word er onrustig van en besluit op de knop te drukken die om haar hals hangt. De zorg is gelukkig dichtbij en komt snel. Het huilen staat me inmiddels nader dan het lachen.
 
Er worden testjes gedaan. Bloeddruk. Saturatie. Temperatuur. Alles lijkt goed. De bloeddruk is wat laag, maar dat is vaker het geval. Een kopje bouillon lijkt een goed idee. Ik ben al bezig. Even later is de zorg weer weg en nipt ze aan de bouillon. Dan vertrekt opnieuw haar gezicht. Haar handen gaan weer naar haar buik. Ze mompelt iets als: ‘nu moet het echt’. Ik hoor de zorg nog op de gang en schiet die kant op. ‘Ik denk toch dat ze naar het toilet moet’, zeg ik.

Nou, dat was het dus. Samen met de zorg help ik haar naar het toilet, wat een moeizaam proces is. Niets gaat vanzelf, alles moet worden benoemd. U mag nu opstaan. Maar opstaan is moeilijk. U mag nu met uw rechtervoet een stap naar voren zetten. Maar haar voeten zijn bevroren aan de grond en willen zich niet bewegen. Wat een respect heb ik voor de zorg. Voor de rust. Het vertrouwen dat ze schenken. Hoe ze mijn moeder volgen, niet het geduld verliezen. Dat de onrust door hoge nood werd veroorzaakt wordt al snel duidelijk. Opluchting.

Wanneer we even later weer samen aan tafel zitten, zie ik dat haar ogen dichtvallen. ‘Ben je moe’, vraag ik. Ze knikt. Ik zeg: ‘Ik knip nog even je nagels en dan is het tijd voor je medicijnen, dan breng ik je weer naar beneden’. Ze knikt weer, nog steeds met de ogen dicht.

Ze laat het allemaal gelaten over zich heen komen. Het knippen van de nagels, het vijlen. Dan moeten de planten ook nog even water. Daarna rijd ik haar naar beneden, terug naar de huiskamer. Ik rijd de rolstoel naar de openstaande tuindeur en zet haar daar neer, zo kan ze nog even in het zonnetje zitten en rustig de tuin in kijken. Ik aai haar wangen en geef een knuffel. ‘Tot snel mam’, zeg ik. Ze kijkt me aan. ‘Jij bent mijn nulmeting’, zegt ze dan.

​En daar kauw ik nu nog steeds op.