De stille getuige

De weg van hoofd naar hart is niet altijd eenvoudig. In een rouwproces al helemaal niet. Te weten dat iets, of iemand, er niet meer is en er ook nooit meer zal zijn, is moeilijk en soms zelfs onmogelijk te aanvaarden. Met het hoofd een missen vaststellen, als een feitelijke constatering, dat is misschien nog wel te doen. Dan is het een aanvaarden van de realiteit. ‘We doen het ermee’, zeggen we dan, en die uitspraak gaat vaak vergezeld van woorden als: ‘het hoort bij het leven’, of, ‘die of die heeft het nog veel zwaarder’. En dan weer door.

Maar de nuchtere feiten laten afdalen naar je hart,
stilstaan bij herinneringen en durven voelen
wat die van binnen in je teweeg brengen,
​daar is veel moed voor nodig.
​Een stille getuige kan dan ondersteunend zijn.

Holding the space
Een stille getuige is een ander mens die liefdevol, in stilte en zonder oordeel luistert en ten volle aanwezig is, ongeacht wat er gebeurt. Een stille getuige omvat de ander als het ware met al zijn aandacht, met een open en zacht hart. Een stille getuige zet zijn eigen ego aan de kant en is dienstbaar aan de ander en het proces. Een stille getuige kan zo helpen dragen. Al is het maar voor even. De Engelse uitspraak: ‘holding the space’ geeft dit misschien nog beter weer: je voegt niets toe, maar houdt de ruimte voor de ander en wat er wil gebeuren open.
 
Onlangs sprak ik een vrouw die haar partner verloor. Ze vertelde me over schuldgevoelens en dat ze dat van zich af wilde schrijven in een brief. Ze wist ook al, wat ze met die brief wilde doen. Ze zou deze op een voor hen beide speciale plek voorlezen. Aan haar partner, aan God en ook aan zichzelf. Ik deed de suggestie haar kinderen uit te nodigen daarbij aanwezig te zijn, als stille getuigen. Niet met de bedoeling om er met elkaar over in gesprek te gaan of er wat van te vinden, maar om het moment, de woorden én de intentie te bekrachtigen. Om de ruimte waarin haar woorden zouden ‘vallen’ liefdevol open te houden: holding the space.
 
Spannend én helend
Het is niet eenvoudig om je intiemste gedachten, angsten, overwegingen of bekentenissen uit te spreken of op te schrijven en hardop voor te lezen aan iemand die hier niet meer is. Het is misschien nog wel moeilijker om dat te doen in aanwezigheid van iemand die er nog wél is. Maar tegelijkertijd bevestigt de toehoorder, in al zijn stille aanwezigheid, wat er gebeurt. Je wordt gezien, je wordt gehoord. En dat is naast spannend vooral ook helend. De stille getuige kan, door een liefdevolle aandachtige en betrokken houding zo  écht ondersteunend zijn.
 
Dienstbaar aan het proces
En dan daarna, vraag je je misschien af? Hebben we het er dan niet over? Kan ik als stille getuige geen vragen stellen? De ervaring leert, dat het moeilijk is woorden te geven aan zo’n intieme ervaring. Het gaat er in ieder geval niet om, om terug te blikken of te evalueren. Het is niet de bedoeling dat je je mening geeft of vanuit nieuwsgierigheid vragen stelt. Nee, het gaat om de ander, om zijn of haar proces, en dat jij daar getuige van mag zijn. In stilte, waardigheid en verbondenheid.