OVER OUDER WORDEN
En de val als sneeuwbal
Ouder worden is een glijdend proces van aftakeling dat zich aan ons en in ons voltrekt. Het gegeven dat we hierin geen keuze hebben maakt dat we ons (meestal) kunnen verzoenen met ons lot. Te weten dat niemand zich aan ouder worden kan onttrekken is daarbij wellicht helpend en verzachtend.
En dan gebeurt er iets onverwachts, iets ingrijpends in een leven. Zoals bij mijn moeder, afgelopen week. Ze viel, brak haar heup, werd per ambulance naar het ziekenhuis vervoerd, geopereerd en later die week naar een revalidatiecentrum gebracht. Dit is de korte versie. Want de val bleek als een sneeuwbal die met donderend geweld haar leven binnenviel. Een sneeuwbal die bij de val niet tot stilstand kwam maar begon te rollen, onderwijl stukken van weten, kunnen en helderheid met zich meeslepend.
Mijn moeder moet een aantal weken verblijven in het revalidatiecentrum. Daar wordt multidisciplinair gewerkt aan herstel, revalidatie en opbouw van zelfstandigheid. De sneeuwbal lijkt (voor even) stil te liggen en dit geeft ruimte om te contempleren en vast te stellen waar we zijn aangekomen. Ja, ik schrijf bewust: ‘waar wij zijn aangekomen’. Want een sneeuwbal die valt, valt altijd in meerdere levens tegelijk.
De val van mijn moeder liet mij – opnieuw – zien hoe onvoorspelbaar, grillig en kwetsbaar het leven is. Want natuurlijk weet ik dat. Maar het is ondoenlijk daar altijd bij stil te staan. Nu kijk ik dit weten noodgedwongen weer aan en kom ik in de hulpeloosheid en machteloosheid van mijn moeder mijn eigen hulpeloosheid en machteloosheid tegen. Dat ik kan doen en regelen voor mijn moeder wat zij nu zelf niet kan maakt dat ik in beweging blijf en me nuttig voel. Doen zorgt er ook voor dat het zijn wordt weggedrukt en dat ik niet te veel hoef na te denken. Dat is voor even best comfortabel. Maar nu mijn moeder in goede handen is, ik weer thuis ben en de week herbeleef, kan ik niet anders dan te kijken naar die sneeuwbal en het spoor wat hij achterliet.
Het is nog maar vier weken geleden dat wij mijn moeder verhuisden naar een aanleunwoning, omdat het wonen in het huis waar ze nog met mijn vader woonde te veel zorgen gaf. De gordijnen hangen nog niet eens. Rondom deze verhuizing moest ze veel loslaten. Deze val maakt dat ze opnieuw moet loslaten. Nadenken over de mogelijke gevolgen van deze val wil ik niet. Ik heb geleerd om in situaties als deze niet verder te kijken dan je kunt zien. Dat stap voor stap hard genoeg is. We houden het daarom bij de feiten van de dag.
Verlies en rouw gaat nooit over één persoon. Bij elke ingrijpende gebeurtenis in een mensenleven zijn meerdere personen betrokken. Tegelijk is elk verlies uniek, zoals elk proces van rouwen uniek is. Wat mijn  moeder los te laten heeft gaat over haar, over wie zij is, over hoe ze in het leven staat en wat daarin voor haar van belang is. Maar haar vallen raakt ook mij en vele andere betrokkenen om haar heen. Allemaal verliezen we iets en allemaal verliezen we iets anders. Het gaat dan al niet meer over mijn moeder maar het gaat vooral heel erg over onszelf.
 
En zo grijpt die sneeuwbal om zich heen. Zelfs als hij stil ligt.